Hóa đơn điện tử là công cụ quan trọng giúp cơ quan thuế nâng cao hiệu quả quản lý và giám sát người nộp thuế. Để phòng ngừa gian lận và thất thu thuế, việc phân loại người nộp thuế theo mức độ rủi ro là rất cần thiết.
Tiêu chí xác định người nộp thuế có rủi ro cao về thuế trong đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử được quy định rõ tại Điều 10 Thông tư 32/2025/TT-BTC. Bài viết sẽ làm rõ các tiêu chí này, giúp doanh nghiệp hiểu và chủ động tuân thủ quy định, hạn chế rủi ro trong hoạt động hóa đơn điện tử.
Tiêu chí xác định người nộp thuế rủi ro về thuế cao trong đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử
Theo quy định tại mục c, điểm b, khoản 11, Điều 1 Nghị định 70/2025/NĐ-CP, khi kết quả đối chiếu thông tin người nộp thuế trên Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính của ngành thuế khớp đúng và được xác nhận đúng hạn, nhưng người nộp thuế có một hoặc nhiều dấu hiệu sau thì được xem là có rủi ro cao về thuế:
-
Tiêu chí 1: Chủ sở hữu hoặc người đại diện theo pháp luật, đại diện hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh hoặc chủ doanh nghiệp tư nhân liên quan đến người nộp thuế có kết luận của cơ quan quản lý nhà nước về hành vi gian lận hoặc mua bán hóa đơn trên dữ liệu thuế.
-
Tiêu chí 2: Chủ sở hữu hoặc người đại diện theo pháp luật thuộc danh sách có giao dịch đáng ngờ theo quy định của Luật Phòng, chống rửa tiền.
-
Tiêu chí 3: Địa chỉ trụ sở chính đăng ký không rõ ràng theo địa giới hành chính hoặc đặt tại chung cư không được phép kinh doanh, hoặc địa điểm kinh doanh nằm ngoài phạm vi cấp tỉnh/thành phố nơi doanh nghiệp đặt trụ sở/chi nhánh.
-
Tiêu chí 4: Người đại diện theo pháp luật hoặc chủ sở hữu của người nộp thuế đồng thời là người đại diện của doanh nghiệp có trạng thái “ngừng hoạt động nhưng chưa hoàn tất thủ tục chấm dứt mã số thuế” hoặc “không hoạt động tại địa chỉ đã đăng ký”, hoặc có vi phạm về thuế, hóa đơn, chứng từ theo hướng dẫn của Bộ Tài chính.
-
Tiêu chí 5: Các dấu hiệu rủi ro khác được cơ quan thuế xác định và thông báo cho người nộp thuế để giải trình.
Theo Điều 10 Thông tư 32/2025/TT-BTC, để nâng cao hiệu quả quản lý thuế trong từng giai đoạn, Cục Thuế được giao quyền xây dựng và áp dụng các chỉ số đánh giá nhằm xác định người nộp thuế thuộc diện rủi ro rất cao, dựa trên kết quả đánh giá rủi ro trong công tác quản lý thuế.
Hệ quả khi bị xếp loại rủi ro cao về thuế
Khi người nộp thuế bị cơ quan quản lý xác định thuộc nhóm có rủi ro cao về thuế, đặc biệt trong việc đăng ký và sử dụng hóa đơn điện tử, doanh nghiệp sẽ phải đối mặt với nhiều hệ quả nghiêm trọng ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kinh doanh:
-
Bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử có mã xác thực của cơ quan thuế: Người nộp thuế trong nhóm rủi ro cao sẽ không được tự do lựa chọn hình thức hóa đơn điện tử mà phải sử dụng hóa đơn có mã xác thực do cơ quan thuế cấp. Đây là biện pháp nhằm tăng cường kiểm soát, ngăn ngừa hành vi gian lận, giả mạo hóa đơn.
-
Giám sát chặt chẽ hoạt động phát hành hóa đơn: Cơ quan thuế sẽ tăng cường kiểm tra, giám sát quá trình phát hành hóa đơn điện tử của doanh nghiệp, đảm bảo việc sử dụng hóa đơn đúng quy định, tránh sai sót và vi phạm pháp luật.
-
Có thể bị tạm dừng sử dụng hóa đơn trong một số trường hợp: Nếu phát hiện vi phạm nghiêm trọng hoặc liên tục trong việc sử dụng hóa đơn, cơ quan thuế có quyền tạm dừng quyền phát hành và sử dụng hóa đơn của người nộp thuế. Điều này gây ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kinh doanh và uy tín của doanh nghiệp.
-
Khó khăn trong giao dịch với đối tác do mất uy tín: Việc bị xếp vào nhóm rủi ro cao không chỉ ảnh hưởng đến việc quản lý thuế mà còn làm giảm lòng tin từ phía khách hàng, đối tác kinh doanh. Doanh nghiệp có thể gặp khó khăn trong đàm phán, ký kết hợp đồng, gây ảnh hưởng lâu dài đến sự phát triển bền vững.
Giải pháp giúp doanh nghiệp giảm nguy cơ bị xếp loại rủi ro cao về thuế
Để hạn chế nguy cơ bị cơ quan thuế xếp vào nhóm người nộp thuế có rủi ro cao, doanh nghiệp cần chủ động thực hiện một số giải pháp thiết thực sau:
-
Tuân thủ đầy đủ nghĩa vụ kê khai và nộp thuế đúng hạn: Việc khai báo chính xác, trung thực và thực hiện nộp thuế đúng hạn không chỉ giúp doanh nghiệp tránh bị xử phạt mà còn nâng cao uy tín với cơ quan thuế, giảm thiểu nguy cơ bị đánh giá là rủi ro cao.
-
Xây dựng và duy trì hệ thống kiểm soát nội bộ hiệu quả trong việc lập và sử dụng hóa đơn điện tử : Doanh nghiệp cần thiết lập quy trình quản lý chặt chẽ, phân quyền rõ ràng trong việc lập, ký, lưu trữ và sử dụng hóa đơn điện tử nhằm tránh sai sót, gian lận và phát hiện kịp thời các bất thường.
-
Hợp tác chặt chẽ với cơ quan thuế khi được yêu cầu: Khi cơ quan thuế yêu cầu giải trình, cung cấp thông tin hoặc kiểm tra, doanh nghiệp cần phối hợp đầy đủ, nhanh chóng và minh bạch để xử lý các vấn đề liên quan, qua đó xây dựng mối quan hệ tin cậy và giảm bớt rủi ro bị đánh giá tiêu cực.
-
Sử dụng phần mềm hóa đơn điện tử tích hợp chức năng kiểm soát rủi ro: Việc lựa chọn phần mềm hóa đơn điện tử uy tín, được cấp phép và có các tính năng kiểm soát, cảnh báo các rủi ro về hóa đơn sẽ giúp doanh nghiệp chủ động phát hiện, ngăn chặn sai phạm và đảm bảo tuân thủ pháp luật.
Kết luận
Hiểu rõ các tiêu chí xác định người nộp thuế có rủi ro cao là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp chủ động trong việc quản lý thuế và sử dụng hóa đơn điện tử đúng quy định. Việc nắm bắt và tuân thủ đầy đủ các quy định sẽ giúp giảm thiểu rủi ro bị giám sát nghiêm ngặt, đảm bảo hoạt động kinh doanh thông suốt và bảo vệ uy tín trên thị trường.
Doanh nghiệp cần duy trì tính minh bạch, trung thực trong kê khai, đăng ký và sử dụng hóa đơn điện tử, đồng thời phối hợp chặt chẽ với cơ quan thuế để xây dựng môi trường kinh doanh an toàn, bền vững và phát triển lâu dài.
