Từ ngày 01/7/2025, Nghị định 158/2025/NĐ-CP chính thức có hiệu lực, hướng dẫn chi tiết các nội dung trong Luật Bảo hiểm xã hội về BHXH bắt buộc. Một trong những điểm đáng chú ý là quy định mới về tiền lương làm căn cứ đóng BHXH, được nêu tại Điều 7 của Nghị định. Vậy cụ thể, mức lương nào sẽ được dùng để tính đóng BHXH hàng tháng? Hãy cùng Tâm Toàn Việt tìm hiểu ngay dưới đây.
Vì sao cần quan tâm đến mức lương làm căn cứ đóng BHXH?
Tiền lương là cơ sở để tính mức đóng hàng tháng vào quỹ bảo hiểm xã hội, đồng thời cũng là căn cứ để tính mức hưởng các chế độ BHXH như:
-
Ốm đau, thai sản, tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp
-
Trợ cấp một lần khi nghỉ hưu
-
Mức lương hưu hàng tháng
Vì vậy, nếu tiền lương làm căn cứ đóng BHXH không đúng – thiếu hoặc sai – người lao động sẽ thiệt thòi quyền lợi, còn doanh nghiệp có thể bị truy thu, phạt chậm đóng.
Tiền lương làm căn cứ đóng BHXH gồm những gì?
Theo quy định, tiền lương để tính đóng BHXH bắt buộc gồm:
-
Mức lương theo công việc hoặc chức danh, được trả theo thời gian (tháng), xây dựng theo thang, bảng lương và ghi rõ trong hợp đồng lao động;
-
Phụ cấp lương (nếu có): để bù đắp cho tính chất, điều kiện lao động mà mức lương cơ bản chưa phản ánh đầy đủ;
-
Các khoản bổ sung khác: nếu có thể xác định được mức tiền cụ thể, được trả thường xuyên, ổn định và ghi trong hợp đồng lao động.
Không bao gồm: những khoản phụ cấp và bổ sung biến động theo năng suất, hiệu quả công việc.
Tiền lương tính thế nào nếu làm việc không trọn thời gian?
Với người lao động làm việc không trọn thời gian (lương theo giờ, ngày hoặc tuần), tiền lương làm căn cứ đóng BHXH sẽ được tính như sau:
-
Lương theo giờ: Lương tháng = đơn giá theo giờ × số giờ làm việc trong tháng
-
Lương theo ngày: Lương tháng = đơn giá theo ngày × số ngày làm việc trong tháng
-
Lương theo tuần: Lương tháng = đơn giá theo tuần × số tuần làm việc trong tháng
Tất cả đều phải có thỏa thuận trong hợp đồng lao động.
Với cán bộ không chuyên trách cấp xã, thôn, tổ dân phố
Theo Nghị định 158, người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, thôn, tổ dân phố thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc thì:
-
Mức phụ cấp hằng tháng là căn cứ để đóng BHXH;
-
Nếu mức phụ cấp này thấp hơn mức tiền lương làm căn cứ đóng tối thiểu theo quy định, thì vẫn phải đóng theo mức tối thiểu đó.
Ví dụ: Nếu phụ cấp chỉ là 1,1 triệu/tháng, nhưng mức tối thiểu dùng để đóng BHXH là 1,8 triệu/tháng → thì tiền lương để tính đóng BHXH là 1,8 triệu đồng.
Với người lao động có hưởng lương bằng ngoại tệ
Một số lao động có hợp đồng quy định trả lương bằng ngoại tệ (USD, EUR…). Trong trường hợp này, tiền lương làm căn cứ đóng BHXH sẽ được:
-
Chuyển đổi sang Đồng Việt Nam (VNĐ) theo tỷ giá bình quân của hình thức chuyển khoản do 04 ngân hàng thương mại Nhà nước công bố;
-
Tỷ giá được áp dụng cố định trong 6 tháng: Ngày 02/01 áp dụng cho 6 tháng đầu năm, và ngày 01/7 áp dụng cho 6 tháng cuối năm;
-
Nếu các ngày này rơi vào ngày nghỉ lễ, thì dùng tỷ giá của ngày làm việc tiếp theo gần nhất.
Điều này giúp bảo đảm sự ổn định trong quá trình tính đóng BHXH, đồng thời ngăn chặn việc “lách luật” bằng cách điều chỉnh lương tạm thời theo tỷ giá.
Lưu ý quan trọng
-
Luôn kiểm tra kỹ hợp đồng lao động và bảng lương hàng tháng: Các khoản dùng để tính đóng BHXH phải rõ ràng, đầy đủ;
-
Yêu cầu doanh nghiệp kê khai đúng mức lương thực nhận nếu khoản đó thuộc nhóm bắt buộc tính vào lương đóng BHXH;
-
Không nên “thỏa thuận” mức đóng BHXH thấp hơn thực tế, vì sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chế độ thai sản, hưu trí và trợ cấp sau này;
-
Người làm nhân sự cần cập nhật kịp thời Nghị định 158 để điều chỉnh chính sách lương, hợp đồng lao động và báo cáo BHXH cho đúng quy định.
Kết luận
Nghị định 158/2025/NĐ-CP không chỉ làm rõ cách xác định tiền lương làm căn cứ đóng BHXH, mà còn hướng tới mục tiêu minh bạch, công bằng và đảm bảo quyền lợi cho người lao động. Việc hiểu và thực hiện đúng các quy định này sẽ giúp người lao động yên tâm lao động, còn doanh nghiệp thì tránh được rủi ro pháp lý và tài chính.
