Trong quá trình hạch toán kế toán và kê khai thuế giá trị gia tăng (GTGT), doanh nghiệp thường gặp phải các trường hợp thuế GTGT đầu vào không đủ điều kiện khấu trừ. Khi đó, nghiệp vụ kết chuyển thuế GTGT sẽ được thực hiện để đảm bảo ghi nhận đúng bản chất chi phí và tuân thủ quy định về thuế, kế toán. Tuy nhiên, nhiều kế toán vẫn còn lúng túng trước câu hỏi: Kết chuyển thuế GTGT là gì? Và thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ thì đưa vào tài khoản nào?
Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ khái niệm kết chuyển thuế GTGT, các trường hợp cần kết chuyển, nguyên tắc xử lý kế toán và cách định khoản đúng theo chế độ kế toán doanh nghiệp hiện hành.
1. Kết chuyển thuế GTGT là gì?
Theo quy định tại Điều 2 Luật Thuế giá trị gia tăng, thuế GTGT là loại thuế gián thu, đánh trên phần giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng.
Dựa trên nguyên tắc này, có thể hiểu kết chuyển thuế GTGT là việc doanh nghiệp thực hiện bù trừ giữa thuế GTGT đầu vào được khấu trừ và thuế GTGT đầu ra phải nộp nhằm xác định chính xác số thuế phải nộp hoặc được hoàn trong kỳ. Nếu chưa xử lý hết trong kỳ kế toán, phần thuế còn lại sẽ được chuyển sang kỳ sau — gọi là “kết chuyển”.
Một số tình huống thường gặp khi kết chuyển thuế GTGT:
-
Kết chuyển số thuế GTGT đầu vào chưa khấu trừ hết: Khi thuế GTGT đầu vào nhiều hơn thuế đầu ra và chưa khấu trừ hết trong kỳ, phần còn lại sẽ được chuyển sang kỳ kế toán tiếp theo để tiếp tục khấu trừ.
-
Kết chuyển thuế GTGT chờ hoàn: Trường hợp doanh nghiệp có số thuế GTGT đầu vào lớn hơn đầu ra, đã nộp hồ sơ hoàn thuế nhưng chưa được giải quyết, thì số thuế này sẽ được kết chuyển cho đến khi được hoàn.
Như vậy, kết chuyển thuế GTGT là bước quan trọng giúp doanh nghiệp đảm bảo quyền lợi về thuế, đồng thời phản ánh đúng nghĩa vụ với ngân sách Nhà nước theo từng kỳ kê khai.
2. Kết chuyển thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ vào tài khoản nào?
Trong quá trình hạch toán thuế, không phải toàn bộ thuế giá trị gia tăng (GTGT) đầu vào đều đủ điều kiện để khấu trừ. Vậy khi gặp trường hợp thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ thì kế toán phải kết chuyển khoản này như thế nào, và vào tài khoản nào?
Căn cứ theo Điều 19 Thông tư 200/2014/TT-BTC, phần thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ không được để lại trong Tài khoản 133 mà phải kết chuyển vào các tài khoản chi phí hoặc tài sản phù hợp với bản chất nghiệp vụ phát sinh.
Nguyên tắc hạch toán thuế GTGT đầu vào
Tài khoản 133 – Thuế GTGT được khấu trừ được dùng để phản ánh số thuế đầu vào doanh nghiệp:
-
Được khấu trừ,
-
Đã khấu trừ,
-
Và còn được tiếp tục khấu trừ trong các kỳ sau.
Tuy nhiên, kế toán bắt buộc phải hạch toán riêng phần thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ. Trường hợp không thể hạch toán riêng ngay tại thời điểm phát sinh, doanh nghiệp vẫn có thể ghi nhận tạm thời toàn bộ vào Tài khoản 133, sau đó đến cuối kỳ phải phân loại và kết chuyển đúng theo quy định.
Kết chuyển thuế không được khấu trừ sang tài khoản nào?
Phụ thuộc vào mục đích sử dụng hàng hóa, dịch vụ hoặc tài sản cố định tương ứng, phần thuế GTGT không được khấu trừ sẽ được kết chuyển như sau:
| Trường hợp | Tài khoản kết chuyển |
|---|---|
| Hàng hóa, dịch vụ dùng cho hoạt động sản xuất kinh doanh | Tài khoản chi phí sản xuất kinh doanh (TK 621, 627, 641, 642…) |
| Hàng hóa mua vào để bán ra | Tài khoản giá vốn hàng bán (TK 632) |
| Tài sản cố định mua vào | Tăng nguyên giá tài sản cố định (TK 211, 213…) |
Ví dụ:
-
Doanh nghiệp mua một thiết bị sản xuất, nhưng hóa đơn không đủ điều kiện khấu trừ thuế → phần thuế GTGT không được khấu trừ phải kết chuyển vào nguyên giá tài sản, hạch toán vào TK 211.
-
Mua nguyên vật liệu cho sản xuất nhưng không đủ điều kiện khấu trừ → kết chuyển vào chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, hạch toán vào TK 621.
-
Mua hàng hóa về bán lại, thuế không khấu trừ được → kết chuyển vào giá vốn hàng bán, hạch toán vào TK 632.
Lưu ý quan trọng
-
Phần thuế không được khấu trừ tuyệt đối không để lại trong TK 133 sau khi kết thúc kỳ kế toán.
-
Việc không kết chuyển đúng sẽ dẫn đến phản ánh sai lệch chi phí, sai báo cáo tài chính và có thể bị xử phạt về thuế.
-
Kế toán cần lưu hồ sơ rõ ràng về lý do không đủ điều kiện khấu trừ để giải trình khi có thanh kiểm tra thuế.
Việc kết chuyển thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ là nghiệp vụ quan trọng, giúp doanh nghiệp tuân thủ đúng quy định kế toán hiện hành, đồng thời đảm bảo tính minh bạch và chính xác trong ghi nhận chi phí, giá vốn và giá trị tài sản. Kế toán viên cần nắm vững nguyên tắc và linh hoạt vận dụng trong từng trường hợp cụ thể để không sai sót khi quyết toán thuế.
3. Thuế giá trị gia tăng đầu vào chưa được khấu trừ hết trong tháng thì có được trừ vào kỳ tiếp theo không?
Một trong những thắc mắc phổ biến khi hạch toán thuế là: Trường hợp doanh nghiệp không khấu trừ hết thuế GTGT đầu vào trong tháng hoặc quý thì có được khấu trừ tiếp trong kỳ sau hay không?
Theo khoản 1 Điều 10 Nghị định 209/2013/NĐ-CP (đã được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 6 Điều 1 Nghị định 100/2016/NĐ-CP), quy định như sau:
“Cơ sở kinh doanh nộp thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ thuế nếu có số thuế giá trị gia tăng đầu vào chưa được khấu trừ hết trong tháng (đối với trường hợp kê khai theo tháng) hoặc trong quý (đối với trường hợp kê khai theo quý) thì được khấu trừ vào kỳ tiếp theo.”
Điều này đồng nghĩa với việc:
-
Nếu doanh nghiệp kê khai theo tháng mà có số thuế GTGT đầu vào chưa được khấu trừ hết trong kỳ, phần còn lại sẽ được chuyển sang tháng tiếp theo để tiếp tục khấu trừ.
-
Tương tự, nếu kê khai theo quý, thì phần thuế chưa khấu trừ hết sẽ được chuyển sang quý kế tiếp.
Ngoài ra, tại khoản 4 Điều 10, Nghị định cũng quy định thêm về quyền được hoàn thuế trong một số trường hợp như: doanh nghiệp giải thể, sáp nhập, phá sản, chia tách, chấm dứt hoạt động… nếu có số thuế GTGT đầu vào chưa được khấu trừ hết thì được hoàn thuế theo quy định.
Cũng cần lưu ý rằng, đối với doanh nghiệp đang trong giai đoạn đầu tư, chưa phát sinh doanh thu, nếu phải chấm dứt hoạt động thì số thuế GTGT đã kê khai và khấu trừ hợp lệ không cần điều chỉnh lại, trừ khi có hoạt động chuyển nhượng hoặc thay đổi mục đích sử dụng dự án.
Như vậy, thuế GTGT đầu vào chưa khấu trừ hết hoàn toàn có thể được chuyển sang kỳ sau để tiếp tục khấu trừ, với điều kiện doanh nghiệp đang áp dụng phương pháp khấu trừ thuế. Đây là quy định tạo điều kiện cho doanh nghiệp giảm áp lực tài chính, đồng thời đảm bảo ghi nhận đúng nghĩa vụ thuế theo thời gian phát sinh thực tế.
