Khấu trừ và hoàn thuế giá trị gia tăng (GTGT) là những chính sách quan trọng giúp doanh nghiệp giảm bớt gánh nặng thuế, thúc đẩy sản xuất – kinh doanh và đảm bảo tính công bằng trong hệ thống thuế. Tuy nhiên, để tránh bị lợi dụng, pháp luật thuế Việt Nam đã quy định rõ những hành vi bị nghiêm cấm trong quá trình thực hiện khấu trừ, hoàn thuế GTGT.
Việc nắm rõ các hành vi này không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật, mà còn phòng tránh rủi ro bị xử phạt, truy thu hoặc không được hoàn thuế. Bài viết dưới đây sẽ tổng hợp các hành vi vi phạm phổ biến và lưu ý cần thiết cho cá nhân, tổ chức khi thực hiện quyền và nghĩa vụ liên quan đến thuế GTGT.
Thuế giá trị gia tăng là gì?
Thuế giá trị gia tăng (GTGT) là loại thuế được tính trên phần giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ phát sinh trong suốt quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng. Nói cách khác, đây là loại thuế gián thu mà người tiêu dùng cuối cùng là người chịu chi trả, còn doanh nghiệp chỉ đóng vai trò thu hộ và nộp cho Nhà nước. (Theo Điều 3 Luật Thuế GTGT năm 2024)
Các hành vi bị nghiêm cấm trong khấu trừ, hoàn thuế GTGT
Theo Điều 13 Luật Thuế giá trị gia tăng năm 2024, pháp luật quy định rõ các hành vi bị nghiêm cấm nhằm đảm bảo tính minh bạch, công bằng trong việc khấu trừ và hoàn thuế. Dưới đây là danh sách các hành vi vi phạm mà tổ chức, cá nhân cần tuyệt đối tránh:
| STT | Hành vi bị nghiêm cấm |
|---|---|
| 1 | Mua bán, cho tặng, môi giới hoặc quảng cáo hóa đơn trái phép. |
| 2 | Lập giao dịch mua bán hàng hóa, dịch vụ không có thật hoặc không đúng quy định pháp luật nhằm hợp thức hóa hồ sơ thuế. |
| 3 | Xuất hóa đơn trong thời gian tạm ngừng kinh doanh, trừ trường hợp lập hóa đơn cho hợp đồng đã ký trước thời điểm tạm ngừng. |
| 4 | Sử dụng hóa đơn, chứng từ không hợp pháp hoặc sử dụng trái phép hóa đơn, chứng từ theo quy định của Chính phủ. |
| 5 | Không gửi dữ liệu hóa đơn điện tử cho cơ quan thuế đúng quy định – vi phạm nghĩa vụ kê khai và minh bạch thuế. |
| 6 | Xâm phạm hệ thống thông tin hóa đơn điện tử: làm sai lệch dữ liệu, truy cập trái phép, sử dụng sai mục đích hoặc phá hoại hệ thống. |
| 7 | Đưa, nhận, môi giới hối lộ liên quan đến hóa đơn, chứng từ nhằm mục đích được khấu trừ, hoàn thuế hoặc chiếm đoạt tiền thuế. |
| 8 | Thông đồng giữa doanh nghiệp và cơ quan thuế, giữa các doanh nghiệp hoặc cá nhân với nhau để sử dụng hóa đơn, chứng từ không hợp pháp nhằm khấu trừ, hoàn thuế sai quy định. |
Hậu quả pháp lý nếu vi phạm
Khi thực hiện các hành vi bị nghiêm cấm trong hoàn thuế GTGT, doanh nghiệp và cá nhân có thể đối mặt với:
-
Từ chối hoàn thuế, truy thu lại toàn bộ số tiền thuế đã hoàn.
-
Phạt vi phạm hành chính, theo quy định tại Luật Quản lý thuế và Nghị định 125/2020/NĐ-CP.
-
Xử lý hình sự nếu hành vi có dấu hiệu chiếm đoạt thuế, gian lận thuế với số tiền lớn.
-
Cấm tham gia đấu thầu, tạm dừng sử dụng hóa đơn hoặc áp dụng biện pháp cưỡng chế thuế khác.
Doanh nghiệp cần làm gì để tránh rủi ro?
Để đảm bảo quyền lợi và tránh rủi ro pháp lý, doanh nghiệp cần:
-
Tuân thủ quy trình xuất – nhập – lưu trữ hóa đơn đúng quy định.
-
Kiểm tra kỹ tính pháp lý của hóa đơn đầu vào, tránh mua hàng từ các bên “rủi ro cao”.
-
Kê khai đầy đủ, chính xác, trung thực số liệu trong hồ sơ hoàn thuế.
-
Thường xuyên cập nhật quy định mới về thuế GTGT, hóa đơn điện tử và các biểu mẫu liên quan.
-
Tuyệt đối không sử dụng dịch vụ “làm hoàn thuế trọn gói” không minh bạch hoặc không có chứng từ hợp lệ
Kết luận
Hiểu rõ và tuân thủ các hành vi bị nghiêm cấm trong hoàn thuế GTGT là bước quan trọng giúp doanh nghiệp vận hành đúng pháp luật, tối ưu dòng tiền hợp lệ và duy trì uy tín lâu dài. Trong bối cảnh chính sách thuế ngày càng được siết chặt, việc chủ động phòng ngừa rủi ro là lựa chọn thông minh và bền vững cho mọi tổ chức kinh doanh.
