Từ ngày 1/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 sẽ chính thức được áp dụng, đánh dấu một bước cải cách quan trọng của hệ thống an sinh xã hội Việt Nam. Luật BHXH mới không chỉ tác động trực tiếp đến người lao động, người sử dụng lao động, mà còn mở rộng cơ hội tham gia cho những đối tượng tự nguyện.
Đây được xem là bước tiến đột phá, vừa mở rộng diện bao phủ, vừa tăng cường quyền lợi, đồng thời khắc phục những bất cập tồn tại nhiều năm qua trong chính sách bảo hiểm xã hội. Dưới đây là 15 điểm mới đáng chú ý mà người lao động và doanh nghiệp cần nắm rõ.
1. Mở rộng đối tượng tham gia bắt buộc
Nếu trước đây chỉ những lao động có hợp đồng từ 3 tháng trở lên mới phải đóng BHXH, thì từ 1/7/2025, chỉ cần hợp đồng từ 1 tháng trở lên là bắt buộc tham gia. Điều này giúp bảo vệ tốt hơn quyền lợi của lao động ngắn hạn.
2. Lựa chọn cho hợp đồng dưới 1 tháng
Người lao động làm việc dưới 1 tháng không bị bắt buộc, nhưng có thể tự nguyện tham gia BHXH để được đảm bảo quyền lợi về sau. Đây là điểm mở linh hoạt, phù hợp thực tế thị trường lao động thời vụ.
3. Thêm đối tượng mới: Hộ kinh doanh và hợp tác xã
Chủ hộ kinh doanh cá thể, thành viên hợp tác xã nay chính thức thuộc diện được tham gia BHXH. Quy định này giúp bao phủ nhóm lao động phi chính thức, vốn chiếm tỷ lệ lớn trong xã hội.
4. Hưởng lương hưu sớm
Người lao động có thể nhận lương hưu trước tuổi nếu chưa đủ điều kiện thông thường, nhưng mức hưởng sẽ thấp hơn. Đây là lựa chọn mới cho những người muốn nghỉ sớm mà vẫn duy trì thu nhập cơ bản.
5. Điều chỉnh tuổi nghỉ hưu rõ ràng
Luật đưa ra lộ trình điều chỉnh tuổi nghỉ hưu minh bạch, đặc biệt cho nhóm làm việc trong môi trường độc hại, nguy hiểm. Điều này đảm bảo công bằng và bảo vệ sức khỏe người lao động.
6. Giảm thời gian đóng tối thiểu để nhận lương hưu
Thay vì phải đóng đủ 20 năm, từ 2025 người lao động chỉ cần đóng tối thiểu 15 năm là đã đủ điều kiện hưởng lương hưu. Đây là điểm đột phá, giúp nhiều người dễ dàng tiếp cận quyền lợi hưu trí.
7. Rút BHXH một lần linh hoạt hơn
Người lao động được rút một phần tiền BHXH trước tuổi hưu, thay vì chỉ được rút toàn bộ khi chấm dứt quá trình tham gia. Quy định này tạo sự linh hoạt, đáp ứng nhu cầu tài chính cấp bách.
8. Hỗ trợ quá trình đóng bị gián đoạn
Luật mới có quy định giúp bảo lưu và nối tiếp quá trình đóng BHXH thuận lợi hơn. Người lao động khi nghỉ việc hoặc gián đoạn đóng sẽ dễ dàng quay lại hệ thống mà không mất quyền lợi.
9. Quyền lợi thai sản mở rộng
Chế độ thai sản tiếp tục được điều chỉnh có lợi hơn cho nữ giới, đồng thời bổ sung quyền lợi cho nam giới trong việc nghỉ chăm sóc con. Điều này góp phần cân bằng trách nhiệm và quyền lợi giữa hai giới.
10. Bổ sung hỗ trợ thất nghiệp
Sự kết nối giữa BHXH và bảo hiểm thất nghiệp được tăng cường, giúp người lao động mất việc sớm được nhận hỗ trợ, ổn định cuộc sống.
11. Quản lý số hóa bằng công nghệ
Ứng dụng định danh điện tử, sổ BHXH điện tử và các công cụ số hóa sẽ được triển khai. Nhờ đó, người lao động có thể theo dõi quá trình đóng – hưởng minh bạch, nhanh chóng, hạn chế thủ tục giấy tờ.
12. Khuyến khích tham gia BHXH tự nguyện
Nhà nước tăng mức hỗ trợ tài chính cho nhóm thu nhập thấp, nhằm khuyến khích mở rộng diện tham gia BHXH tự nguyện. Đây là bước đi để tiến tới mục tiêu an sinh toàn dân.
13. Điều chỉnh lương hưu linh hoạt
Lương hưu sẽ được điều chỉnh định kỳ theo trượt giá và mức sống, giúp đảm bảo giá trị thực của lương hưu, tránh tình trạng lạm phát làm giảm sức mua.
14. Thừa kế quyền lợi BHXH
Khi người tham gia qua đời mà chưa kịp nhận chế độ, thân nhân có quyền thừa kế khoản này. Đây là quy định nhân văn, đảm bảo quyền lợi không bị mất đi.
15. Tăng trách nhiệm của doanh nghiệp
Doanh nghiệp chậm đóng, trốn đóng BHXH sẽ chịu chế tài nghiêm khắc hơn. Điều này nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của người lao động và củng cố tính bền vững của quỹ BHXH.
Luật Bảo hiểm xã hội 2024 là bước tiến quan trọng trong việc xây dựng hệ thống an sinh xã hội hiện đại, công bằng và bền vững. Những thay đổi này vừa mang lại nhiều lợi ích mới cho người lao động, vừa nâng cao trách nhiệm của doanh nghiệp và mở rộng bao phủ đến nhóm lao động phi chính thức.
Để tận dụng tối đa quyền lợi, người lao động, doanh nghiệp và hộ kinh doanh cần chủ động cập nhật thông tin, điều chỉnh kế hoạch tham gia BHXH ngay từ bây giờ. Đây chính là cơ hội để mỗi cá nhân và tổ chức cùng chung tay xây dựng một tương lai an sinh ổn định, lâu dài cho toàn xã hội.
